1.  Vách ngăn mũi là gì?

Vách ngăn mũi là một vách mỏng cấu tạo bởi sụn và xương. Vách ngăn nằm ở giữa hố mũi, phân cách hố mũi thành 2 phần: hốc mũi trái và hốc mũi phải.

2. Thế nào là vẹo vách ngăn?

Vẹo vách ngăn mũi xảy ra khi mũi bị cong vẹo sang một bên làm mất cân xứng giữa 2 bên hốc mũi. Đa số người bình thường, vách ngăn mũi không nằm chính giữa tức là có tình trạng lệch. Nhưng khi vách ngăn bị vẹo nhiều gây ra những vấn đề sức khỏe thì cần phải được chữa trị.

3. Nguyên nhân gây ra vẹo vách ngăn?

Vách ngăn có thể bị vẹo do:

• Bẩm sinh: Trong vài trường hợp, vẹo vách ngăn mũi xảy ra trong quá trình phát triển thai nhi và biểu hiện từ lúc mới sinh.
• Chấn thương mũi:Chấn thương mũi có thể làm cho mũi bị lệch khỏi vị trí ban đầu. Chấn thương mũi thường xảy ra do tai nạn lao động, tai nạn giao thông, hay do sang chấn khi tham gia các trò chơi thể thao.

4. Phân loại vẹo vách ngăn

Có các loại vẹo vách ngăn sau:

• Vẹo vách ngăn đơn thuần (vẹo chữ C)
• Vẹo vách ngăn phức tạp (vẹo chữ S hoặc chữ Z)
• Gai vách ngăn: Bất thường tại một vị trí trên vách ngăn, nhô ra như gai hoa hồng
• Mào vách ngăn: Bất thường nhô ra dọc theo chiều dài vách ngăn
• Dày vách ngăn: Có thể dày ở phần cao vách ngăn hoặc dày phần thấp (dày chân vách ngăn)

5. Vẹo vách ngăn mũi có những biểu hiện gì?

• Nghẹt mũi: Có rất nhiều người bị vẹo vách ngăn nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp vẹo vách ngăn gây nghẹt 1 hoặc cả 2 bên mũi một cách thường xuyên. Nghẹt mũi có thể trầm trọng hơn khi có các đợt Viêm cấp đường hô hấp trên kèm theo.
• Chảy máu mũi: niêm mạc vách ngăn mũi rất mỏng nhưng lại là nơi tập trung của nhiều mạch máu nhỏ, đặt biệt là phần trước vách ngăn, nên khi bị vẹo mạch máu ở bề mặt niêm mạc vách ngăn trở nên căng giãn, dễ khô hơn làm gia tăng nguy cơ chảy máu mũi.
• Đau vùng mặt: Vẹo vách ngăn nặng gây tắc nghẽn một bên mũi dẫn đến cảm giác đau hay tức nặng nửa bên mặt cùng bên với nghẹt mũi.
• Thở khò khè khi ngủ: Do hốc mũi một bên bị hẹp, không khí đi qua sẽ gây ra tiếng ồn, đặc biệt là khi ngủ, thường gặp ở trẻ nhỏ hơn là người lớn.
• Xu hướng nằm nghiêng khi ngủ: Do 1 bên mũi bị hẹp nên một số người có xu hướng chỉ nằm nghiêng để thở dễ dàng hơn.
• Chu kỳ mũi: Sự luân phiên tắc nghẽn giữa 2 bên mũi, khi bên mũi này bị tắc do ứ máu ở cuốn mũi thì mũi bên kia lại thông thoáng. Biểu hiện này rất khó nhận ra nhưng nếu bệnh nhân cảm nhận rõ ràng chu kỳ mũi thì đây là một hiện tượng bất thường.
• Nhức một nửa đầu, nhức quanh hốc mắt: Khi vẹo vách ngăn, mào hoặc gai vách ngăn tạo điểm tiếp xúc với cuốn mũi có thể gây nhức nửa đầu, nhức hốc mắt. Dù nhức đầu không dữ dội nhưng lại âm ỉ, dai dẳng khiến người bệnh rất khó chịu.

6. Cách điều trị vẹo vách ngăn mũi

6.1  Sử dụng thuốc

• Các thuốc được sử dụng để chữa triệu chứng vẹo vách ngăn mũi là thuốc chống sung huyết, thuốc kháng histamine, thuốc giảm đau và thuốc xịt mũi có chứa steroid…các thuốc này chỉ có tính tạm bợ, giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu trong khi chờ điều kiện thuận lợi để phẫu thuật:
• Thuốc chống sung huyết có tác dụng làm giảm sưng ở mũi và giúp giữ cho đường thở thông thoáng hơn. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng và thời gian, tránh việc lạm dụng sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng sau khi ngưng sử dụng.
• Thuốc kháng histamin giúp cải thiện triệu chứng dị ứng, bao gồm tắc và chảy nước mũi.
• Thuốc xịt mũi steroid làm giảm tình trạng viêm trong hốc mũi, giúp giảm tắc nghẽn và thoát dịch ở mũi.

6.2. Phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn

Nếu sau một thời gian dùng thuốc, các triệu chứng vẫn không cải thiện hoặc trở lại như cũ khi ngưng thuốc; bệnh nhân nên thực hiện phẫu thuật chỉnh hình. 

Phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn sẽ được thực hiện dưới gây mê. Thời gian kéo dài tùy thuộc có kèm theo phẫu thuật khác hay không. Đôi khi phẫu thuật chỉnh hình được kết hợp với phẫu thuật xoang.

Bác sĩ sẽ phẫu thuật nội soi phía bên trong hốc mũi qua một đường rạch ngắn tại vách ngăn và lấy chỉ lấy đi phần sụn hoặc và xương vách ngăn bị vẹo. Sau phẫu thuật sẽ không để lại sẹo phía bên ngoài mũi.Thời gian hồi phục nhanh và bệnh nhân có thể làm việc, sinh hoạt gần như bình thường ngay trong tuần lễ đầu tiên sau mổ. Chỉnh hình vách ngăn là một phẫu thuật an toàn, hiệu quả nếu chỉ định đúng, chuẩn bị tiền phẫu chu đáo và được thực hiện bởi ê- kíp phẫu thuật gây mê hồi sức chuyên nghiệp.